De zogenaamde vrije koloniën als Frederiksoord werden door arme mensen vrijwillig bevolkt. In het museum De Proefkolonie in Frederiksoord valt veel over die tijd te leren. In de onvrije koloniën zoals Veenhuizen werden wezen, landlopers en bedelaars opgenomen in grote gestichten. Ze zijn eigenlijk gevangenen. Het tweede gesticht van Veenhuizen is nog intact en ingericht als nationaal gevangenismuseum. Zie hier enkele foto's van Veenhuizen.
